پلانی ئیسرائیل بۆ دابەشكردنی عیراق و دروستبوونی دەوڵەتێک بۆ کورد، یەكێك لە گرنگترین پرسیارە باوەكانی نێو دۆسییەی ستراتیژیی سیاسیی و نەتەوەیی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست، ئەم پرسەش تەنها پەیوەندیی بە خواستی ئیسرائیلەوە نییە، بەڵكو پەیوەندیدارە بە ركابەریی هێزە جیۆپۆلەتیكییەكانی ناوچەكە و ئامانجە ئەمنییەكانی تەلئەبیب و پلانێكی فراوانتری ستراتیژیی هێزە ناوچەییەكانەوە، ئەویش لە رێگەی شیكردنەوەی وتارە رەسمییەكان، یاخود راگەیەندراو و میدیا و نووسراوە ئەكادیمییەكان، ئەم وتارە هەوڵ دەدات تیشك بخاتەسەر ئەو ستراتیژانەی كە ئیسرائیل لەو رووەوە بۆ رەخساندنی دەرفەت و ئاڵەنگارییەكان پەیڕەوی دەكات،
ستراتیژ و سیاسەتی ئیسرائیل لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا
ستراتیژی ئیسرائیل لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست، بنەمایەكی چەسپاو و دیاریكراوی هەیە، كە لە قۆناغە بەراییەكانی دامەزراندنی دەوڵەتەكەوە شكڵی گرتووە، لە بنەڕەتدا سیاسەتی ئیسرائیل لەسەر پرەنسیپی «بەهێزکردن و بەكارهێنانی كەمینە نەتەوەیی و ئاینییەكان» دامەزراوە، تا هاوسەنگیی هێز لە دژی وڵاتە عەرەبییەكان دروست بكات، ئەم ستراتیژەش بە «سیاسەتی پەرچەكردار» ناسراوە، واتە جووڵانەوە بە دەوری هەموو ئەو دەرفەت و پەیوەندییانەدا، كە دەتوانێت بۆ لاوازكردنی دوژمنانی زایۆنیزم كەڵكیان لێ وەربگیرێت.
لەمەش گرنگتر، ئیسرائیل پشت بە تیۆری «رووبەری ستراتیژیی» دەبەستێت، كە لە بنچینەدا پێداگریی لەسەر ئەو كەرەستە ستراتیژییانە دەكاتەوە، كە دەتوانن دەوروبەری جیۆپۆلەتیكی ئیسرائیل بپارێزن بەوپێیەش، كوردستان بۆ ئیسرائیل پارێزەرێكی سروشتییە لە خۆرهەڵات و باكوورەوە، كە رایەڵەیەكی دژبەرە بە رووی هەڕەشە و مەترسییە ئەمنییەكانی وڵاتانی دەوروبەری و ناوچەکە. لە دیدی ستراتیژی سەربازییەوە، ئیسرائیل بە هەمیشەیی پێویستی بە «ناسینی دوژمن» هەبووە بۆئەوەی ئەمنییەتی ستراتیژیی خۆی بۆ دابڕێژێت.
هەوڵەكانی ئیسرائیل بۆ جێبەجێكردنی رێگەی داود
پلانی رێگەی داود (ینۆنی)، یەكێك لە بەناوبانگترین دۆكیۆمێنتە ستراتیژییەكانی ئیسرائیل كە لە ساڵی 1982 لە گۆڤاری كیڤونیم (ئاڕاستەكان) بە زمانی عیبری لەلایەن (عودەد ینۆن)، بەرپرسی پێشووی وەزارەتی دەرەوەی ئیسرائیل بڵاوكراوەتەوە، بەپێی ئەم پلانە، ئیسرائیل بۆ مانەوە، پێویستە ببێتە هێزێكی ئیمپریالیستیی ناوچەیی و كار بۆ دابەشكردنی ناوچەكە و بەتایبەتی وڵاتانی عەرەبی بكات، لە روانگەی ینۆنەوە، «عیراق وەك دەوڵەتێك نابێت بەردەوام بێت، چونكە هۆی سەرەكیی ناجێگیریی ناوچەكەیە، هەربۆیە پێشنیازی دابەشكردنی عیراقی بۆ سێ هەرێمی شیعە لە باشوور، سوننە لە ناوەڕاست و كورد لە باكووردا» كردووە.
ئیسرائیل لە دوای 1982ەوە بەردەوام هەوڵیداوە ئەم پلانە بە شێوازی جیاواز جێبەجێ بكات، پاش هێرشی ئەمریكا بۆ سەر عیراق لە ساڵی 2003، (ئەریەل شارۆن)، سەرۆك وەزیرانی ئەوکاتی ئیسرائیل، گوشاری کرد بۆ فراوانكردنی پەیوەندییەكان لەگەڵ كوردانی عیراق و بەرنامەیەكی بە ناوی «ئامادەبوونێكی بەرچاو لەسەر زەوی» راگەیاند و ئەم پلانەیان ناونا «پلانی B»، لە پاش ساڵی 2003ەوە ئیسرائیل وای نیشانداوە كە پشتگیریی لە ئەمنییەتی كوردی باشوور دەكات، وەك لە راپۆرتی سیمۆر هێرشدا لە (رۆژنامەی نیویۆركەر)دا هاتووە و ئاماژەیەكی بەڵگەداریش بۆ ئامادەبوونی چاودێرانی ئیسرائیلی لە خاكی كوردستان كراوە، وێڕای ئەوە ئیسرائیل پشتگیریی لە دابەشبوونی سوریا كرد و پەیوەندیی لەگەڵ هێزە كوردییەكانی رۆژئاوا پەرەپێدا، ئەمەش بەشێك لە ستراتیژێكی ناوچەیی ئیسرائیل بوو بۆ لاوازكردنی نەیارەکانی لە ناوچەکەدا.
لەگەڵ ئەوەشدا، (ڤیرجینیا تیلی) پسپۆڕ لە سیاسەتی نێودەوڵەتی جەختی لەوە كردووەتەوە كە ناكۆكییەكی بەهێز لەنێوان ئەمریكا و ئیسرائیلدا هەیە، بەوپێیە ئەمریكا هەژموونخوازێكی جیهانییە پشت بە سیستمی دەوڵەتە بەهێزەكان دەبەستێت، بەپێچەوانەی ئیسرائیل كە كار بۆ لاوازكردنی سیستمە سیاسییەكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دەكات، لەم چوارچێوەیەدا، پلانی ینۆن نەك تەنها بابەتێكی تیۆریی چەقبەستووە، بەڵكو ستراتیژێكی پراكتیكییە كە ئیسرائیل هەوڵی جێبەجێكردنی دەدات.
پلانی ستراتیژی ئیسرائیل لە عیراق و هەرێمی كوردستاندا
لە رووی سیاسییەوە بە درێژایی چەندین دەیە ئیسرائیل لە رووی تیۆرییەوە پشتگیریی لە خەباتی نەتەوەیی كورد كردووە، (بنیامین ناتانیاهۆ) سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل لە ساڵی 2014 لە پەیمانگەی لێكۆڵینەوەی ئاسایشی نەتەوەیی رایگەیاند: كورد «نەتەوەیەكی شەڕكەرن و سیاسیی پێگەیشتوون و شایانی سەربەخۆیین». لە ساڵی 2017شدا راشكاوانە پشتگیریی لە دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆی كوردی كرد و وتی: «كورد گەلێكی جەنگاوەرن كە پێگەیشتنی سیاسییان سەلماوە و شایانی دەوڵەتی تایبەت بە خۆیانن».
لە رووی ئابوورییەوە، ناتانیاهۆ لە ساڵی 2022 بە (بێ خستەڕووی بەڵگەی پێویست)، جەختی لەوە كردەوە، كە ئیسرائیل یەكێك لە هاوبەشە بازرگانی و تەكنۆلۆژییەکانی هەرێمی كوردستانە، جیا لەوە لە رووی ئەمنییەوە، هەرێمی كوردستان بۆ ئیسرائیل ناوەندێكی ستراتیژیی گرنگە.
باكووری كوردستان لە پلانی ستراتیژیی ئیسرائیلدا
لە قۆناغی دەسەڵاتدارێتی (رەجەب تەیب ئەردۆغان)دا، پەیوەندییەكانی ئیسرائیل لەگەڵ توركیا بە رادەیەك ئاڵۆز و نەرێنی بووە، بەپێچەوانەوە ئیسرائیل ناڕاستەوخۆ پشتگیریی لە پارتی كرێكاران و یەپەگە لە رۆژئاوای کوردستان كردووە، لەم سۆنگەیەوە ستراتیژی ئیسرائیل لە باكووری كوردستاندا پشت بە لاوازكردنی توركیا و پشتگیریكردنی بزاڤی نەتەوەیی كورد دەبەستێت، بە تایبەتی لە گریمانەی نزیكایەتی و هاوسۆزیی توركیا بۆ بزووتنەوەی حەماس و پشتیوانیكردنی دۆزی فەلەستین، ئەم پشتیوانییە تاكتیكییەی ئیسرائیل لە باكووری كوردستان زۆرجار بەكارهێنانی كارتی پشتیوانی بووە لە پارتی كرێكاران بۆ دروستكردنی بازنەی گوشار لەسەر حكومەتی توركیا، نەك پشتیوانی راستەقینەی دۆزی كورد، هەربۆیە ئیسرائیل بەردەوام هەوڵدەدات كاریگەریی خۆی لەناو رێكخراوە كوردییەكاندا زیاد بكات.
رۆژئاوای كوردستان لە پلانە تاكتیکییەكانی ئیسرائیل دا
لەگەڵ كەوتنی بەشار ئەسەد و شكڵگیربوونی دەسەڵاتی گروپە ئیسلامییە چەكدارەكان لە چوارچێوەی سیستمی نوێی سوریادا، ستراتیژی ئیسرائیل بۆ سوریای نوێ و رۆژئاوای كوردستان گۆڕانكاریی بەسەردا هاتووە، لەم سۆنگەیەوە ئاوڕدانەوەی ناچاری لە كارتی كورد و پاراستنی دەسەڵاتی هێزە كوردییەكان لە سوریا و باكووری رۆژئاوا لە دەستی گروپە جیهادییە نوێیەكان بۆ ئیسرائیل، پێویستییەكی كردارەكییە، لە كاتێكدا ئیسرائیل ئاگادارە لەوەی كە تەواوی گروپە ئیسلامییە چەكدارەكان، دژبە ئیسرائیلن، یەپەگە وەك كۆسپێكی دژە ئیسلامیی سیاسی لە سوریا و رۆژئاوای كوردستان تەماشا دەكات، هەر لەم رێگەیەشەوە دەتوانێت كۆنترۆڵی جووڵەی ئاسمانی ئێران لە سوریا و رۆژئاوای كوردستان بكات و رێگە بە تێپەڕبوونی هاوكارییەكان بە خاكی سوریا بۆ گەیشتن بە لوبنان و غەززە بگرێت.
جگە لەوانە، ئیسرائیل لە ئایندەدا ئامانجی وایە كە پەیوەندیی تەكنیكی راستەوخۆ لەگەڵ رۆژئاوای كوردستان دابمەزرێنێت، تا مەترسییە ئەمنییەكان لە ئاستی باكوورەوە كۆنترۆڵ بكات و هاوكات پەیوەندیی ئێران لەگەڵ گروپە شیعەكانی لوبنان بپچڕێنێت.
دەوڵەتی كوردی
پلانی ئیسرائیل بۆ دامەزراندنی دەوڵەتی كوردی لەسەر ئەو باوەڕە بنیاتنراوە، كە بیرۆكەیەكی لەم چەشنە دەتوانێت ئایندەیەكی سەقامگیر و دڵنیا بۆ ئیسرائیل مسۆگەر بكات، ناتانیاهۆ لە چەندین وتەی رەسمیدا رایگەیاندووە، ئیسرائیل پشتگیری لە مافی چارەنووسی كورد دەكات، هەروەها (جدعۆن سائار)، وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل، ئاماژەی بەوەدا كە ئیسرائیل دەیەوێت «هاوپەیمانی سروشتی» لەگەڵ نەتەوەی كورددا دروست بكات. ئەم راگەیاندنە بەشێكە لە ستراتیژی درێژخایەنی ئیسرائیل بۆ پشتگیریكردنی كورد، بەڵام ئیسرائیل بە پشتیوانیكردنی ئەم ستراتیژە چەند ئامانجێکی هەیە لەوانە لاوازكردنی دوژمنەكانی، دروستكردنی هاوپەیمانێكی ناوچەیی نوێ و باشكردنی جێگەی جیۆپۆلەتیكیی خۆی لە ناوچەكەدا.