بەعسیزم و سەرکوتکردنی ژیان
ناوی ئەم کتێبە بەعسیزم و سەرکوتکردنی ژیان لە نوسینی (ڕامیار مەحمود)ە کە یەکێکە لە بڵاوکراوەکانی ئەکادیمیای هۆشیاری و پێگەیاندنی کادیران کە ساڵی ٢٠١٠ چاپ کراوە، بە گشتی لەم کتێبەدا باس لە سەرهەڵدانی بەعس و سیاسەتی بەعس و کۆمەڵگایەکی مۆدێرن ئەکات، نوسەر باس لە هەندێک چەمک ئەکات، کە بۆ ئێمە نوێیە  لەوانە:
مۆدێرنیزمی پشت بەستوو بە دەوڵەت ، دەسپێکی سەرهەڵدانی بەعس
بەعس تا پێش راپۆرتی ئەقائیدی یان کۆنگرەی قەومی شەشەم
میشاڵ یوسف عەفلەق دەربارەی صدام حوسەین :
(سەدام خەڵاتی ئاسمانە بۆ بەعس، خەڵاتی بەعسیشە بۆ نەتەوە)
نوسەر ئاماژە بەوەدەکات لە نیوەی یەکەمی سەدەی بیستەمدا رۆشنبیری عەرەبی شەپۆلێکی سیاسی تازە بە خۆیەوە ئەبینێت ،کە ئێمە ئەو شەپۆلە بە شەپۆلی عروبە ناو دەبەین. لە بەیانی رۆژی دووشەممە ٧/نیسانی/١٩٤٧ بەیاننامەی دامەزراندنی حزبی بەعس بڵاوکرایەوە. بەعسیەکان قاوەخانەی الرشیدی هاوینەیان بەکرێ گرت بۆ کۆنگرەکەیان،کۆنگرەکە سێ رۆژی خایاند هەینی و شەممەو یەك شەممە (چوار وپێنجی شەشی مانگی نیسان)بە شەش دانیشتن کۆتای هات. وشەی بەعس لە کۆنگرەی دامەزراندنی ١٩٤٧ەوە بە تەواوی دەستی پێکرد و بەعس سیفەتی حزبی بەخۆیەوە گرت.
سەبارەت بە مۆدێرنزمی پشت بەستوو بە دەوڵەت و بەشێک لە بەعسیزم وەک خوێندنەوەیەکی مێژوویی و فکری دەڵێت: بە پلەی سەرەکی ئەم باسە لەسەر دەوڵەت خول دەبەستێ و لە شوێنەوارە سیاسی و ئابووری و فەرهەنگییەکەی دەوڵەت دەدوێت لە کۆمەڵگای عێراقیدا ، دواجار قسەش لەسەر ئەو چینە کۆمەڵایەتییە دەکات، کە بە چینی ناوەڕاست دەناسرێت و ئەدەبیات و رۆشنبیری ئێمە فەرامۆش کردووە و کڵۆڵیەکی گەورەمان هەیە بە ناسینەوەی بە حوکمی دۆگمایەکی ئایدۆلۆژی چەپڕەوانە ،کە چالاکی سیاسی و فکری خۆی لەسەر وەهمی (پرۆلیتاریا) بونیاتناوە، چینی ناوەڕاست ئەو هێزە کۆمەڵایەتییە بەرفراوانەیە، کە بڕبڕەی پشتی دەوڵەتی تەکنۆ – بیرۆکراتی عێراقی پێکدەهێنێت و لەسەر دەستی بەعس سوڕی ژیان کامڵ دەکات.
سەبارەت بەعس و دەوڵەت ئاماژە بەوە دەکات :
بە درێژایی ئەم باسە هەوڵ ئەدەم لە ناو مێژووی سیاسی هاوچەرخی عێراقدا بمێنمەوە ، ئەو مێژووە هاوچەرخەی کە ئاکامی دروستبوونی دەوڵەتی عێراقە . هەر لێرەشەوە لەو شوێنەوارە سیاسی فەرهەنگی و ئابووریەی دەوڵەتی عێراق دەدوێین کە زەمینەی بەدیهێنانی بەعسینیزمە. ئەمەش لەبەر ئەوەی کە ( دەوڵەتی پاش داگیرکردن) ئەو تەوەرە گرنگەیە کە کێشەکانی کۆمەڵگای نوێی عێرق لێکبداتەوە، چونکە کۆمەڵگای عێراقی بەهۆی داگیرکردنەوە تووشی دەزگایەکی سیاسی لە دەرەوە ڕا خوڵقێنراو هات.
کۆمەڵگای مەدەنی و وڵاتی سەربازی سیاسی
(لەبەر ئاشوبی خێڵم هیچ شەوێک خەو نایەتە چاوم) (پیرەمێرد)
لە نەبونی ئەو پەیوەندییە کە لە نێوان جوڵەی واقع و جوڵەی فکریدایە ،یان بە مانایەکیتر ئەو چارەنوسە تەم و مژاوییەیە، کە روبەڕوی چ تازەگەرای و عەقڵگەرایی ئەبێتەوە ئەمە لە کاتێکدا کە تازەگەری لە غیابی هێزی کۆمەڵایەتیدا بەرهەم دێت لە رۆشنبیری کوردیدا.
کۆمەڵگای مەدەنی وەک بیر و مێژوو:
ئەتوانم بڵێم یەکێک لە گرفتە گرنگەکان لە مێژووی خۆرهەڵات و فەرهەنگی خۆرهەڵاتدا ئەوەیە کە حوکمڕانی وەک سیستەمێک هیچ بەهاو مانای مافێکی بۆ کۆمەڵگا نەهێشتۆتەوە یاخود بە مانایەکیتر هیچ دانپیانانێک نییە بە کۆمەڵگای مەدەنی و کۆمەڵگای سیاسی.
گوتاری دیموکراسیەت
قەیرانی کۆمەڵگای مەدەنی لە کوردستاندا
راپەڕین چرکەساتێکی مێژوویی بوو بۆ پراکتیزە کردنی ئیرادەی کوردی، هەر لەوێشەوە رەوتی دادگاییکردنی شوناسی کوردی دەرگای کەوتۆتە سەر پشت ، چونکە لە دوای راپەڕینەوە چیتر ناتوانین بڵێین هەموو شتێک لە ئەستۆی هێزەکانی دەوروبەردایە، سەربەخۆی دوای راپەڕین هاوکاتی گۆڕانە لە تێڕوانینی ئێمەدا لە باوەڕەوە بۆ گومان، ئەو باوەڕەی لە (ئیبن خەلدوون)ەوە وەرمانگرتووە کە دەیوت: ئاوەدانی مرۆیی بەبێ دەسەڵات مەحاڵە و دەسەڵاتیش بەبێ ئاوەدانی مرۆیی مەحاڵە.
رۆشنگەری و لیبڕالیزم، هەموو کەسێک ئەبێت بەرگری لە رۆشنگەری بکات – دێریدا
قسەکردن لەسەر کۆمەڵگای مۆدێرن بوارێکی ئاڵۆزو فراوانە، کاتێک کۆمەڵگا خۆی بە مۆدێرن دائەنێت، ئەیەوێت بڵێت کە تازەیە بەرامبەر بە کۆن، شتێک لە نیشاندانی جیابوونەوەی ئابووری و سیاسی و کولتوورییە بەرامبەر بە سەردەمێکی تر، هەرچەندە مۆدێرنیتی لە ئێستادا خۆی لە ڕێگای رابردووەوە پێناسە ناکات. کاتێک قسە لەسەر سەردەمی تازە ئەکەین لەبەردەم زیاد لە چەمک و زاراوەیەکداین بۆ ناسینی چاخی نوێ وەک زاراوە گەلێکی (پیشەسازی- کەپیتالست – مۆدێرن – شارستانی).

 

بابەتی زیاتر

Copyright © 2024. Hoshyary.com. All right reserved