لە زمانی رەوانشاد"نەوشیروان مسته‌فا ئه‌مین" لە كتێبی پەنجەكان یەكتری ئەشكێنن لەلاپەڕەی (١٦٥) لە ساڵی (١٩٧٩-١٩٨٣) لە بارەی "زیندان"ەوە چۆن باسی رۆڵی "عه‌لی شامار ئه‌مین" دەكات وەك خۆی :
"سەردەمێك جێگەیەكی ئەمینمان نەبوو گیراوی تێدا گل بدەینەوە، لەبەرئەوە ئەوانەی ئەگیران، ئەوەی تاوانی جاسوسی لەسەر ساغ ببوایەتەوە ئەكوژرا، دیلەكان وەكو دوایی لە بڵاوكراوەكاندا بووبوو بەباو دوای ئەوەی"رێبازی شۆڕشیان بۆ روون ئەكرایەوە" بەرئەدران .
لەگەڵ زیادبوونی چالاكییەكانی پێشمەرگەدا، تا ئەهات ژمارەی گیراوەكان زۆر ئەبوون ئەبوو شوێنێكیان بۆ تەرخان بكرێت، تاقمێكمان لێ بكرێت بەمسئول، ئەمانویست زیندان بكەین بە دەزگایەكی شارستانی و بەجۆرێ كە رەفتاری ئێمە لەگەڵ هی بەعس جیاوازبێ، ئەو مافانەی راگەیاندنی جیهانی مافی مرۆڤ و یاسا نێودەوڵەتییەكان بۆ گیراویان سەلماندووە ئێمەش جێبەجێی بكەین".
نه‌وشیروان مسته‌فا، له‌ درێژه‌ی باسه‌كه‌یدا ده‌رباره‌ی زیندان و چۆنێتی مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ گیراوان و چ کەسێکیش بكه‌ن به‌ لێپرسراوی زیندان، باشترین كه‌س بۆ ئه‌و جێگایه‌ "عه‌لی شامار" ده‌ستنیشان ده‌كرێ و دواجار بڕیاری كۆتایی له‌سه‌ر ده‌درێ كه‌ ئه‌و شیاوه‌ بۆ ئه‌و جێگایه‌:
"عه‌لی شامار، كادری كۆمەڵە كە لە پێشمەرگەكانی مەفرەزەكانی سەرەتا بوو هەڵبژێردرا بە لێپرسراوی زیندان و كەرتێكی پێشمەرگەی بۆ تەرخان كرا، عەلی لە دامێنی دۆڵەكە خانوویەكی بۆ بارەگای پێشمەرگەكانی و خانوویەكیشی بۆ زیندان دروستكرد، گیراوەكان دوو جۆر بوون: جۆرێكیان دیل وەكو سەربازو جەیشی شەعبی و بەعسی، ئەمن و ئیستخبارات.. كە لەشەڕ و بۆسەدا ئەگیران ئەوانی تر لەسەر تاوانی ناسیاسی وەكو كوشتن، دزی.. گیرابوون.
لێدان و سووكایەتی پێكردن بەتوندی قەدەغەبوو، هەر پێشمەرگەیەك كارێكی لەو بابەتەی بكردایە بە توندی سزا ئەدرا. خواردنیان وەكو هەموو بارەگاكانی پێشمەرگە بوو، لە نەخۆشی و ناساغیدا وەكو پێشمەرگە لە نەخۆشخانەی شۆڕشدا تیمار دەكران .كەسوكاریان بۆیان هەبوو هەركاتێك بیانویستایە بە ئازادی سەردانیان بكەن خواردن و كەل و پەلیان بۆ بهێنن یا بۆ بنێرن، بۆیان هەبوو داواو سكاڵاو شكات بۆ دەزگا سەركردەییەكانی یەكێتی بنووسن" .
كاك نه‌وشیروان له‌باره‌ی هه‌یكه‌لی دادگاكه‌وه‌ ئه‌وه‌ ناشارێته‌وه‌ كه‌ كه‌سانی شاره‌زا له‌ یاسادا حوكمی گیراوانی ده‌داو دوا بڕیاری لێكۆڵینه‌وه‌كانیش بۆ مه‌كته‌بی سیاسی به‌جێده‌هێڵرا:
"كەسانی شارەزاو قانونی لێكۆڵینەوەیان لەگەڵ دەكردن و دادگایەك كە پێك هاتبوو لە(٣) كەس دوو(٢) ئەندامی م . س یەكێكی(1) حقوقی حوكمی ئەدان و مەكتەب سیاسی لە كۆبوونەوەی خۆیدا دوا بڕیاری لەسەر حوكمەكە دەدا .
حكومەتی بەعس هیچ كاتێك ئامادەنەبوو گیراو هەر پلەو پایەیەكی لە بەعس یا لە جەیش یا لە دائرەكانی دەوڵەتدا هەبوایە بگۆڕێتەوە لەبەرئەوە زۆر لە گیراوەكان بە تایبەتی سەرباز مانەوەیان كەڵكێكی ئەوتۆی نەبوو زوو بەرئەدران هەزاران كەسی عەرەب كە سەر بە دام و دەزگا جیاجیاكان بوون گیراون و بەبێ هیچ بەرامبەرێك ئازاد كران".

به‌شێك له‌ ژیاننامه‌ی عه‌لی شامار


عەلی شامار لە ساڵی(1947) لە شاری مەندەلی لە دایكبووە، بەهۆی بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەكی ‏كوشندەوە‌، لەگەڵ شەپۆلێك خەڵكی مەنده‌لی روویان لە شاری خانەقین كردووەو لەوێ ‏گیرساونەتەوە. بەهۆی هەلومەرجی نائاسایی ژیانەوە تا پۆلی پێنجەمی سەرەتایی خوێندووە، لە ساڵی (‏‏1971) لە خانەقین پەیوەندی بە حەلقەی رۆشنبیری كۆمەڵەی ماركسی - لینینی-ەوە كردووە. ‏
لەگەڵ مامۆستا جەعفه ر، سەلام عەبدولڕەزاق، مەلا بەختیار، جەمال وەفیق، خەلیل مەلا ‏برایم، حاكم برایم، محەمەد كەریم، رەشید محەمەد قادر، بەكتێبە فكرییەكان پەروەردەكراوە‏، لە ساڵی(1974) ئەندام بووە لە كۆمیتەی هەرێمی باوەڕ كە لەلایەن "نەریمان مەحمود دەربەند ‏فەقەرەیی" سەرپەرشتی ‌هەڵسوڕانی كارەكانی رێكخستنی كۆمەڵەی لە خانەقین دەكرد،
ئەوكاتە مامۆستا ‏جەعفەر، مەلا بەختیار، سەلام عەبدولڕەزاق، عیماد ئەحمەد، لەگەڵ عەلی شامار ئەندامی ‏ئەو كۆمیتەیە بوون، لە هەرەسی ساڵی (1975) لەگەڵ چەند كەسێكیتردا، چەكە فڕێ دراوەكانی ‏شۆڕشیان كۆدەكردەوەو لە شوێنێكدا حەشاریان ده‌دا، لە(30/9/1976) عەلی شامار لە ‏گەرمیانەوە خۆی دەگەیەنێتە لای عەبدولڕەحیم عه‌بدوڵڵا كە سەرپەرشتی بەشێك لە ‏رێكخستنەكانی سنووری پشدەرو بتوێنی دەكرد، بەهۆی ئەوەوە گەیشتە قەندیل، بوو بە ‏پێشمەرگەی مەفرەزە سەرەتاییەكان.
دوای دوومانگ لە شاخ  لە (25)ی تشرینی دووەم ‏بەشداری لە گەورەترین شەڕەكانی باڵەكایەتی كردووە، لەوانە شەڕی گەرەوان، لەو ‏شەڕەدا(45) سەرباز كوژرا (12) سەرباز بە بەدیلگیرا(127) پارچە چەك دەستكه‌وتبوو.
لە ساڵی(‏‏1979)دا، شامار كرا بەفەرماندەی كەرتی زیندانی شۆڕش لە ناوزەنگ، لە ساڵی(1981) بەشداری ‏یەكەمین كۆنفراسی كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستانی كردووە لە مالیمۆس لە نزیك كانی  ‏زەردەی ناوچەی سەردەشت، دواتر بۆ ماوەیەك دەبێت بە جێگری فەرماندەی تیپی (51)ی ‏گەرمیان. ‏بەشداریی لە چەندان نەبەردیدا كردووە وەك شەڕی گردە بێناس لە ناوچەی قەڵادزێ و گرتنی ‏قەرەداغ.‏
لە ساڵی(1988) بەبڕیاری بەڕێز"مام جەلال" لەگەڵ مەلا خالید ئابڵاخیدا كاروباری رێكخستنی ئاوارەو ‏پێشمەرگەكان دەكەن تا راپەڕین.‏ بەداخەوە رۆژە(٢٢/٤/٢٠٢٤) لە سلێمانى و بەهۆى نەخۆشییەوە کۆچى دوایی کرد.